Artykuły oryginalne

Wprowadzenie. Zapalenie kości i szpiku kości jest procesem obejmującym zarówno ścianę kostną, jak i istotę gąbczasta. W kości czołowej rozwija się jako rzadkie powikłanie, szerząc się poprzez żyły śródkościa z błony śluzowej zatoki czołowej. Niszcząc przednią ścianę zatoki może powodować powstanie ropnia podokostnowego, zwanego guzem Potta.
Cel pracy. Celem pracy była prezentacja trzech pacjentów w wieku rozwojowym, z objawami zapalenia szpiku kości czołowej w przebiegu zapalenia zatok przynosowych.
Materiał i metody. Analiza retrospektywna przebiegu choroby oraz czynników mogących odgrywać rolę w powstaniu powikłania zapalenia zatok przynosowych o charakterze zapalenie kości czołowej u trzech pacjentów w wieku 6-17 lat.
Wyniki. Przebieg choroby pozwala na jednoznaczne rozpoznanie ropnia podokostnowego tylko u jednego z przedstawionych pacjentów. U drugiego z pacjentów, który chorował na przewlekłe zapalenie zatok decydujące znaczenie w rozwoju stanu zapalnego kości miał uraz twarzoczaszki ze złamaniem w obrębie przednio-dolnej ściany zatoki czołowej. U najmłodszego 6-letniego pacjenta, u którego podejrzewano proces osteomyelityczny kości czołowej na podstawie przebiegu klinicznego choroby, rozpoznanie potwierdziły obrazy tomografii komputerowej.
Wnioski. Zapalenie szpiku kości czołowej jest rzadkim, ale nadal występującym powikłaniem zapalenia zatok, które może rozwinąć się nawet u młodszych dzieci, mających wykształconą zatokę czołową. Czynnikami sprzyjającymi mogą być nieprawidłowości anatomiczne nosa, urazy, zaburzenia metabolizmu kostnego oraz
duża zmienność rozwoju zatok czołowych.